- Hepimiz zaman zaman bir işe başlayacak veya onu tamamlayacak gücü kendimizde bulamadığımız dönemlerden geçeriz
- Peki ya siz farklı sebeplerle bir işin başına oturmayı ya da yeni bir şeye başlamayı çok da fazla düşünmeden ileriki bir zamana atarken veya yapılması gereken/planlanan bir iş yerine başka bir aktivite yaparken yakalar mısınız kendinizi?
- Bazılarımızda daha seyrek, bazılarımızda ise daha sık yaşanan bir davranıştır erteleme. Ertelemeyi şimdiki zamanda yapılması ideal olan iş veya eylemleri sonraya bırakma veya geciktirme olarak tanımlayabiliriz.
- Erteleme davranışı nasıl baş edebileceğimizi bilemediğimizde bizler için ciddi bir stres ve kaygı sebebi olabileceği gibi, sık yaşandığında ise şevkimizi kıran ve şevkimiz kırık olduğu için de daha çok ertelediğimiz bir kısır döngüye dönüşebilir.
İçsel Çatışmalar : Mükemmeliyetçi yapı , Başarısız olma korkusu , Kaygılı bir yapı
Yetiştirilme Biçimimiz: Mükemmeliyetçi anne-baba tutumu, Ototriter(sert ve kontrolcü) Ebeveyn Tutumu
Kişilik Özelliklerimiz: Olumsuz-geçmiş yönelimli (geçmişe bakış açısı kötümser, olumsuz ve mutsuz olan) ve şimdiki-zaman kaderci yönelimli (geleceğin ve kaderin önceden belirlendiğini ve değiştirilemeyeceğini düşüncesiyle şu ana odaklanan) özellikler
- Eğer mümkünse içsel çatışmalarımıza kulak vermek ve tekrar eden temalar olup olmadığını anlamak erteleme davranışımızın nedenlerini fark etmemize yardımcı olabilir.
- Kendi geçmişimizi değiştiremesek de anne-baba olarak ebeveynlik tutumumuza dikkat ederek ve gerekiyorsa bu konuda kendimizi geliştirerek olası durumların çocuklarımızca yaşanmasına engel olabiliriz.
- Yapılan araştırmalar kronik olarak deneyimlenen erteleme davranışının depresyon, suçluluk duygusu, kaygı, akıl dışı düşünme yatkınlığı ve düşük özgüven gibi etmenlerle ilişkili olduğunu gösteriyor.
ERTELEME DAVRANIŞIYLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?
Erteleme davranışımızın farkına varmak. Öncelikli olarak ne zaman ve hangi şartlarda erteleme davranışı sergilediğinize dikkat etmeye çalışın. Kendinize karşı dürüst olmak bir işi bilinçli olarak mı ertelediğinizi yoksa o an için bahane bularak mı ertelemeyi tercih ettiğinizi anlamanıza yardımcı olur. İşinizi/sorumluluklarınızı ertelediğinizi fark etmeniz durumunda şu başa çıkma yöntemlerinden sizin için uygun olanları deneyebilirsiniz:
- İşinizi küçük parçalara ayırmak. Büyük hedeflerdense her seferinde kendiniz için idare edilebilir küçük parçalardan biri üzerinde çalışarak emin adımlarla daha kolay ilerleyebilirsiniz.
- Kendinize gerçekçi ve belirgin bir zaman sınırı koymak. İşinizi ve vaktinizi yapılandırmak hedefe odaklanmanıza yardımcı olabilir.
- Hayır demeyi öğrenmek. Yapabileceğinizden fazla sorumluluk almamak için veya öncelikli işlerinizi bitirmeden önce sizden istenen ek sorumluluklara gerektiğinde hayır diyebilmeyi deneyebilirsiniz.
- Yardım istemek. Ertelemenizi ve bahane bulmanızı kabul etmeyecek birinin desteğini alarak hedeflerinizi onunla paylaşabilirsiniz. Çevremizdekilerin desteğini almak ve amacımızı düşünmenin yanı sıra bunu açıkça dile getirmek, kendimize verdiğimiz sözü tutmamıza yardımcı olabilir.
Düşünce, davranış ve duygularımızla ilgili farkındalık kazanmak. Bir uzman yardımıyla akıl dışı düşüncelerimizin farkına varıp bu düşüncelerin hangi davranışlara neden olduğu ve hangi duyguları harekete geçirdiğini öğrenebiliriz. Benzer şekilde akıl dışı veya mantıksız düşüncelerimizin yerlerine geçebilecek alternatif düşünceler üretme yoluyla duygularımızı daha etkili bir şekilde kontrol edebilmeyi öğrenebilir ve bu konuda kendimizi geliştirebiliriz. Gerektiğinde bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyelim.
Psk. Dan. Ece Özge Karakuz
08.12.2020